แบบทดสอบชนิดฉายภาพจิต หรือโปรเจคทีฟ (Projective)
การประเมินบุคลิกภาพ
การประเมินบุคลิกภาพแบบวิธีใช้แบบทดสอบ
เป็นวิธีการประเมินบุคลิกภาพของบุคคลโดยใช้เครื่องมือ หรือแบบทดสอบทางจิตวิทยาเข้าช่วย ส่วนมากเป็นแบบทดสอบที่ใช้วัดบุคลิกภาพภายในในด้านแรงจูงใจ ความคิด ความรู้สึกทัศนคติ เป็นต้น
นักวิจัยแบ่งแบบทดสอบออกเป็น ๒ ประเภท

๑. แบบทดสอบชนิดฉายภาพจิต หรือโปรเจคตีฟ (Projective)
แบบทดสอบการวัดบุคลิกภาพแบบโปรเจคทีฟนี้ แบบทดสอบที่นำเสนอสิ่งเร้าสองนัย หรือไร้โครงสร้างที่แน่นอนตลอดจนวิธีการจัดวัดอาจใช้การสร้างเรื่อง ต่อเติมเรื่อง ต่อเติมประโยค หรือโดยการวาด ผู้ถูกประเมินสามารถให้คำตอบ หรือแสดงออกได้อย่าอิสระ เป็นแบบวัดบุคลิกภาพทางอ้อมไม่ใช่การถามตรงไปตรงมา ฉะนั้นคำตอบที่ได้จะสะท้อนถึงความปรารถนา ความกลัว หรือความรู้สึกในระดับจิตไร้สำนึก ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการทำความเข้าใจบุคลิกภาพอย่างลึกซึ้ง แบบทดสอบชนิดนี้นิยมใช้ในหมู่นักจิตวิยาคลินิกและจิตแพทย์

ลักษณะสำคัญของแบบทดสอบชนิดฉายภาพจิต หรือโปรเจคตีฟ

๑. เป็นสิ่งเร้าที่กระตุ้นให้ผู้ตอบได้ ๒ นัย
นัยบวก นัยลบ

๒. ผู้ทดสอบต้องตั้งคำถามอย่างเป็นระบบระเบียบถึงส่วนต่างๆ ของแต่ละภาพ เพื่อให้ผู้ถูกทดสอบอธิบายรายละเอียดให้มากที่สุด และอย่างอิสระ เสรี

๓. เป็นการประเมินทางอ้อมที่ผู้ถูกประเมินไม่รู้ตัว เพราะคำถามไม่ได้ถามพฤติกรรมโดยตรง แต่เป็นการถามจากรูปภาพที่มีลักษณะไม่ชัดเจนคลุมเครือ
๔. เป็นเครื่องมือที่สามารถแปลความหมายได้หลายความหมายขึ้นอยู่กับผู้ทดสอบ แต่ผู้ทดสอบต้องมีความชำนาญถึงจะ
ตีความหมายออกมาเป็นบุคลิกภาพของคนนั้นได้

ข้อดีและปัญหาของแบบทดสอบชนิดฉายภาพจิต หรือโปรเจคตีฟ

ข้อดี
๑. ทำให้ทราบบุคลิกภาพภายในของบุคคลได้รายละเอียด
๒. ขณะทำการทดสอบไม่เกิดความเครียด
๓. สามารถใช้ได้กับบุคคลทุกประเภท

ปัญหา
๑. ต้องใช้โดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
๒. เปรียบเทียบค่าความเที่ยงต้องของผู้เชี่ยวชาญค่อนข้างต่ำ
๓. ผู้แปลความยังขัดความเป็นปรนัย
๔. ไม่มี Norms ไม่มีเกณฑ์ ตายตัว
๕. บางครั้งผู้ทดสอบอาจไม่ตอบตรงความเป็นจริง อาจปกปิดความรู้สึกไว้ภายใน

วิธีการของแบบทดสอบชนิดฉายภาพจิต
๑. เทคนิคเชื่อมโยง (Association Technique) เป็นแบบทดสอบที่ผู้ถูกทดสอบตอบปากเปล่า เมื่อได้ฟังหรือดูภาพ เช่นแบบทดสอบ Rorschach และการเชื่อมโยงคำ
๒. เทคนิคการสร้างเรื่อง (Construction Technique) เป็นแบบทดสอบที่ผู้ถูกทดสอบต้องสร้างเรื่องราว หรือวาดภาพ หรือทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งออกมา เช่นแบบทดสอบทีเอที (TAT) แบบทดสอบแบคกี้ (Blacky Test) หรือแบบทดสอบสร้างภาพแล้วเล่าเรื่อง (Make a Picture Story)
๓. เทคนิคการเติมให้สมบูรณ์ (Completion Technique) เป็นแบบทดสอบที่ผู้ถูกทดสอบต้องทำเรื่องราวต่าง ๆ ที่กำหนดให้จบ เช่น ต่อประโยคให้สมบูรณ์ ต่อภาพให้เสร็จ เช่น แบบทดสอบเอสซีที (STC) แบบทดสอบโรเวนซ์วิก (Rosenzweig Picture Frustration Test)
๔. เทคนิคการเลือก(Choice Technique) เป็นแบบทดสอบที่ผู้ถูกทดสอบต้องเลือก และลำดับความพึงพอใจหรือจัดวัตถุต่าง ๆ ที่กำหนดให้ เช่นแบบชอนดีเทสท์ (Szondi Test) แบบทดสอบทอมกินส์ ฮอร์น (TomkinsHorn Picture Arrangement Test)
๕. เทคนิคการแสดงออก (Expressive Technique) เป็นแบบทดสอบที่ผู้ถูกทดสอบต้องแสดงหรือกระทำกิจกรรมที่กำหนดให้ เช่น ทดสอบด้วยการเล่น(Playing Test) แบบทดสอบการวาดรูปคน DAP (Draw A Person Test) หรือการวาดภาพนิ้วมือ (House Tree and Person Test or Finger Painting)
ตัวอย่างแบบทดสอบชนิดฉายภาพจิต หรือโปรเจคตีฟ (Projective)

แบบทดสอบรอยหยดหมึกของรอร์สชาค (Rlotsorschach Inkb)
ermann Rorschach แฮร์มันน์ รอร์สชาค

Hermann Rorschach แฮร์มันน์ รอร์สชาค คือ จิตแพทย์ชาวสวิสส์ ฟรอยด์ ซึ่งผลงานอันโดดเด่นที่สร้างชื่อให้กับเขานั่นคือ การทดสอบเชิงจิตวิทยาด้วยรอยหมึก หรือ แต้มหมึกรอชแชช
การทดสอบเชิงจิตวิทยาด้วยรอยหมึก Inkblot Technique – Rorschach Technique หรือแบบทดสอบบุคลิกภาพ Rorschach Test
เทคนิคหยดหมึกทำโดยให้บุคคลดูภาพหยดหมึกที่หยดบนกระดาษที่พับครึ่งแล้วคลายออก จะได้หยดหมึกบนกระดาษที่คล้ายกันทั้งสองข้าง เป็นภาพหมึกเลอะๆๆ มีหลายนัย เห็นเป็นภาพอะไรก้อได้ขึ้นกับว่าจะคิดเชื่อมโยงกับอะไรในใจของผู้ถูกทดสอบ เทคนิคนี้ดำเนินการเป็นคนแรกโดยจิตแพทย์ชาวสวิส ชื่อ เฮอร์มานน์ รอร์สชาช (Hermann Rorschach) เกิดที่ซูริกเมื่อปี 1884 และเสียชีวิตเมื่ออายุเพียง 38 ปี โดยเขานำเทคนิคนี้มาใช้ในการประกอบการวินิจฉัยโรคทางจิต เชื่อว่าได้รับแนวคิดมาจากบิดาของเขาซึ่งเป็นจิตรกร รอร์สชาช ได้เขียนตำราเทคนิคหยดหมึกไว้ ชื่อว่า Psycho diagnostik โดยจัดเป็นตำราพื้นฐานให้นักจิตวิทยารุ่นหลัง พัฒนาเทคนิคให้สามารถทดสอบบุคลิกภาพได้อย่างละเอียดและแม่นยำมากขึ้น และยังนิยมใช้อยู่ในปัจจุบัน

การให้คะแนนคำตอบของผู้รับการทดสอบ มีหลักเกณฑ์ที่แน่นอนโดยคำนึงถึงลักษณะ 4 ประการต่อไปนี้
ก. ภาพที่ผู้รับการทดสอบเห็นเป็นส่วนย่อยๆ หรือทุกๆ ส่วนรวมกัน
ข. ใช้ลักษณะอะไรในการรับรู้ภาพ เช่น ใช้รูปร่าง สีพื้น หรือสีสันของภาพ
ค. เนื้อเรื่องของภาพเกี่ยวข้องกับคน สัตว์หรือสิ่งไม่มีชีวิต
ง. ภาพที่รับรู้มีความแปลกใหม่หรือไม่

อย่างไรก็ดี การตีความผลการทดสอบเพื่อสันนิษฐานลักษณะบุคลิกภาพของผู้รับการทดสอบแม้จะมีหลักเกณฑ์อยู่บ้างแต่ก็ค่อนข้างจะซับซ้อนจนทำให้ผู้ทดสอบตีความไปคนละทาง เช่นมีหลักทั่วไปว่าการตอบสนองต่อภาพเป็นส่วนย่อยๆ แสดงว่าผู้ตอบเป็นคนที่จุกจิกจู้จี้กับเรื่องเล็กๆ น้อยๆ และถ้าตอบสนองต่อภาพทั้งภาพเป็นส่วนรวมก็แสดงว่าผู้ตอบเป็นคนที่สามารถรวบยอดสิ่งต่างๆ เข้าด้วยกันและสามารถคิดอย่างนามธรรมเป็นอย่างดี แต่เมื่อนำเอาคำตอบอื่นๆ ของผู้รับการทดสอบมาประกอบในการตีความด้วยแล้ว ผลการตีความก็จะมีรายละเอียดอื่นๆ เพิ่มเติม และผู้ตีความที่ให้ความสนใจแก่คำตอบต่างๆ กัน ก็จะตีความออกมาต่างกัน นี้เป็นปัญหาของการทดสอบภาพหยดหมึกรอร์ชาค เมื่อการตีความขาดความปรนัย คุณค่าของการทดสอบเช่นนี้ จึงหดหายไปทันที นักจิตวิทยาในสมัยต่อมาจึงได้พยายามดัดแปลงวิธีการเพื่อให้การทดสอบภาพหยดหมึกมีความปรนัย มีความเที่ยง และมีความตรงมากยิ่งขึ้น (Hill, 1972) เนื่องจากยังมี ความเชื่อว่าการจินตนาภาพจากหยดหมึกเป็นการแสดงออกซึ่งลักษณะบุคลิกภาพ โดยเฉพาะความปรารถนาและปัญหาของบุคคลที่ซ่อนเร้นอยู่ภายใน

ภาพที่ 1 เกี่ยวกับความหวาดระแวง

ภาพที่เป็นไปได้ หน้าอก ส่วนใหญ่พื้นที่ที่โค้งมนด้านบนของภาพ
คำตอบที่พบบ่อย ค้างค้าว ผีเสื้อ รูปผู้หญิง แมลง
คุณอาจมีความหวาดระแวงน้อยถ้าคุณเห็น หน้ากาก ใบหน้าของสัตว์ ปีศาจฝักทอง
การ์ดใบนี้จะหมายถึง การกำหนดระดับการหวาดระเเวงคน จิตใต้สำนึกและความรู้สึกเกี่ยวกับการร่างภาพ ถ้ามีคนเห็น ค้างค้าว ผีเสื้อ มอด หรือ รูปผู้หญิง จะบ่งบอกได้ว่า ปกติ โดยเฉลี่ยแล้วไม่มีปัญหาที่ระบุ ถ้ามองเห็นเป็น โคมไฟ หน้ากาก หรือ ใบหน้าของสัตว์ คำตอบของพวกเขาอาจบ่งบอกถึงความหวาดระแวง สุดท้ายถ้ามีคนเห็น อะไรที่เสียหาย หรือดูถูกร่างกายของเพศหญิง คำตอบของเขาของเธอ แสดงให้เห็นว่าเขา เธอมีความรู้สึกเชิงลบเกี่ยวกับภาพร่างกายของเขาหรือของเธอเอง

ภาพที่ 2 มนุษย์สัมพันธ์ระหว่างบุคคล

ภาพทางเพศที่เป็นไปได้ อวัยวะเพศชาย หรือในบางกรณีจะมองเห็นเป็นช่องคลอด
สิ่งที่คุณควรเห็นในภาพนี้ คนสองคน หรือตัวตลก หากคุณเห็นนอกเหนือจากนี้บ่งบอกว่าคุณมีปัญหาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ต่อบุคคล
การ์ดใบนี้จะเป็นตัวกำหนดความปราถนาของแต่ละคนที่มีต่อความรุนแรงการสื่อสารระหว่างบุคคล และการปกครอง ถ้าเป็นคนที่เห็นสิ่ง ที่คล้ายกับ ผีเสื้อหรือมอด จะบ่งบอกว่าคนนั้นปกติ ถ้าบุคลที่เขาเชื่อว่า พื้นที่สีแดงของหมึก นั้นเป็นสีของเลือด คนนั้นอาจมีความยากลำบากในการควบคุมความโกรธของเขา ถ้าเป็นคนที่เห็นอะไรบ้างอย่างที่เกี่ยวข้องกับคนสองคน แล้วเขาอาจจะมีปัญหาในการสื่อสารกับผู้อื่น สุดท้ายถ้าเห็นเป็นสัตว์ คนนั้นก็อาจจะมีความปรารถนาอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่

ภาพที่ 3 รสนิยมทางเพศ

ภาพทางเพศที่เป็นไปได้ อวัยวะเพศชาย หรือ หน้าอกผู้หญิง
สิ่งที่คุณควรเห็นในภาพนี้คือ ภาพผู้ชายสองคน
คุณอาจมีปัญหารักร่วมเพศถ้าคุณเห็น ผู้หญิงสองคน
การ์ดใบนี้ถูกออกแบบมาเพื่อบ่งบอกถึงรสนิยมทางเพศของบุคล ถ้าบุคคลนั้นเห็นอะไรบางอย่างที่เกี่ยวข้องกับ ชายสองร่าง คนนั้นก็อาจจะมีความโน้มเอียงเพศตรงข้าม
ภาพที่ 4 ภาพนี้เกี่ยวกับทัศนคติ มุมมองที่มีต่อพ่อ

จากการมองภาพนี้เพียงครั้งเดียวเป็นเรื่องยากที่จะได้คำตอบที่ตรงกันทั้งหมด
โดยส่วนใหญ่ภาพนี้มักถูกมองว่าเป็น รองเท้าบูท หากดูจากด้านล่าง
แต่บางคนมองภาพนี้คล้ายกับ อวัยวะเพศชาย สุนัข มังกร หรือหนังสัตว์
คำตอบที่ดี สามัญ มักจะมองภาพนี้ออกมาเป็น ผู้ชาย หมี กอลิล่า
คำตอบที่ไม่ดีคือ คำตอบที่เกี่ยวกับการปะทะโจมตี เช่น การมองภาพออกมาเป็นการต่อสู้กันของกอลิล่า เป็นต้น

ภาพที่ 5 แนวโน้มที่จะมีอาการจิตเภท

ภาพทางเพศที่มีความเป็นไปได้ อวัยวะเพศชายที่ส่วนบนสุดของภาพ
คำตอบที่ดีทั่วไป ค้างคาว ผีเสื้อ
ความคิดเห็นที่ไม่ดี เห็นหนวดผีเสื้อเป็นกรรไกร หรือ อุปกรณ์ตัดใดๆที่บ่งบอกถึงความสับสนทางเพศของผู้ชาย อาการจิตเภทบางครั้งเห็นได้จากที่เคลื่อนไหวผู้คนในภาพนี้ เห็นเป็นหัวจรเข้ บนปลายของค้างค้าวที่มีปีกแสดงถึงความเป็นปรปักษ์
ตัวรอร์สชาชเอง คิดว่านี้คือหยดที่ง่ายที่สุดในการตีความ มันเป็นค้างคาวหรือผีเสื้อและช่วงเวลา คุณไม่ต้องการที่จะพูดถึงสิ่งอื่นใด
นักจิตวิทยาหลายคนเข้าใจอย่างยิ่ง จากจำนวนของการตอบสนองให้กับการ์ดใบนี้ ถ้าคุณพูดถึงภาพเพิ่มเติมได้ที่นี่กว่าในการ์ดใบที่สี่หรือหกก็คือการชี้นำของโรคจิตเภท

ภาพที่ 6 ทัศนคติเรื่องเพศ

ภาพทางเพศที่มีความเป็นไปได้ หัวของอวัยวะเพศชาย (ส่วนบนของภาพ) หรือสลับกับอวัยวะเพศหญิง (ส่วนกลางและส่วนล่างของภาพ)
คำตอบโดยทั่วไป หนังสัตว์ หรือ เรือดำน้ำ เมฆรูปเห็ด คนที่มีจมูกยาวและเคราแพะ เห็นได้ชัดว่าการทำนายนี้แสดงให้เห็นทัศนคติจิตใต้สำนึกเกี่ยวกับเรื่องเพศ
อธิบายได้เป็นครั้งคราวเป็นมุมมองเล็กน้อยของคนที่มีแขนยื่นออกมา โดยทั่วไปความลับของการ์ดใบนี้คือการเปิดการตอบสนองที่ดี คือการบอกว่ามันมีลักษณะเหมือนสัตว์ที่แอบซ่อน (เกี่ยวกับการตอบสนองที่เหมาะสมเฉพาะเมื่อจัดขึ้นทางด้านขวา) จากนั้นเปิดด้านข้างและบอกว่ามันมีลักษณะเหมือนเรือหรือเรือดำน้ำโผล่ขึ้นมา และบอกว่ามันมีลักษณะเหมือนเมฆรูปเห็ด หน้ากากคู่ของโรงละครหรือการ์ตูนผู้ชายที่มีจมูกยาวและเคราแพะ

ภาพที่ 7 ทัศนคติเรื่อง แม่

คำตอบที่พบบ่อยโดยทั่วไป หูกระต่าย คน
คุณอาจจะมีปัญหากับแม่อย่างมีนัยสำคัญถ้าคุณเห็น ผู้หญิงต่อสู้ ร่างเด็ก หรือ ใบหน้า
คุณอาจมีความเสี่ยงอาการโรคจิตเภทถ้าคุณเห็น โคมไฟ หรือ ตะเกียงน้ำมัน
ในการ์ดใบนี้ดูหยาบๆ จะเหมือนรูปตัว V บางครั้งจะเหมือนคนชี้หน้าไปหาอีกคน เป็นหูกระต่าย หรือภาพที่คล้ายกัน
การ์ดใบนี้เป็นการ์ดที่เปิดเผยถึงความรู้สึกที่มีต่อแม่ ส่วนมากเห็นเป็น ผู้หญิงสองคน เป็นช่องคลอด รูปร่าง
ถ้าเห็นเป็น แม่มด ซุบซิบนิททา ผู้หญิงต่อสู้ นั้นหมายความว่าความสัมพันธ์ของคุณกับแม่
หากเห็นเป็นฟ้าผ่า บนร่างผู้หญิง แสดงว่าคุณอาจมีความวิตกกังวล
มีด้านที่แตกต่างกันสิ้นเชิงกับหยดนี้ แต่คุณไม่ควรที่จะเห็นพื้นที่สีขาวระหว่างหญิงสาวหรือผู้หญิงที่สามารถตีความได้ว่าเป็นตะเกียงน้ำมันหรือวัตถุที่คล้ายกัน มันก็อ้างว่ามีเพียงอาการจิตเภทที่มักจะเห็นเป็นโคมไฟ

ภาพที่ 8 ความบกพร่องทางจิต

หมึกสีสันสวยงามที่อยู่บนกระดาษมีทั้งสีฟ้า สีส้ม สีชมพู และสีเทา จะเห็นสิ่งที่อยู่ในภาพจำนวนมาก
ภาพที่สื่อถึงเพศ มักจะแสดงลักษณะทางเพศของเพศหญิง อยู่ด้านล่างของภาพ
คำตอบที่ดี สัตว์สี่ขา เช่น สิงโต หมู หมี และอื่นๆ คำตอบที่พบบ่อย คือ ต้นไม้ ผีเสื้อ ซี่โครงและต้นคริสต์มาส
คำตอบที่ไม่ดี ไม่เห็นสัตว์สี่ขา สามารถบอกว่าคุณมีข้อบกพร่องทางจิตใจ
คำตอบที่ดีอื่นๆ ต้นไม้(สามเหลี่ยมสีเทาด้านบน) ผีเสื้อ(สีชมพูและพื้นที่สีส้มที่ด้านล่าง) และซี่โครงหรือแผนภูมิกายวิภาค(รูปแบบโครงสร้างกระดูกในใจกลางระหว่างสี่เหลี่ยมสีฟ้าและสีเทารูปสามเหลี่ยม) การกำหนดองค์ประกอบทั้งหมดจะถูกมองว่าเป็นการออกแบบสื่อ(คำตอบที่ดี) หรือต้นคริสต์มาสที่เต็มไปด้วยเครื่องประดับ เด็กมีแนวโน้มที่จะชอบภาพและพูดเกี่ยวกับสีสันที่สดใส และรูปสัตว์ที่ทำให้น่าสนใจมากกว่าอวัยวะเพศชายหรือเพศหญิง

ภาพที่ 9 ความหวาดระแวง

ภาพประกอบไปด้วยหมึกสีส้ม ชมพูและเขียว สามารถมองเห็นภาพที่เฉพาะเจาะจง
ภาพทางเพศที่มีความเป็นไปได้ มักจะมองเห็นอวัยวะเพศหญิงที่ด้านล่างของภาพ
คำตอบที่ดีทั่วไป ถ้ามองเห็นเป็นรูประเบิดนิวเคลียร์จะสามารถบ่งบอกถึงความหวาดระแวง การมองเห็นเป็นสับปะหลาดหรือมนุษย์กำลังต่อสู้กัน จะสามารถบ่งบอกถึง ความตกต่ำทางพัฒนาการทางสังคมหากคุณหมุนภาพ 92 องค์ศา สามารถมองเห็นภาพผู้ชายบริเวณพื้นที่สีชมพูด้านล่างของภาพ
ภาพที่ 10 ความรู้สึกที่มีต่อสถานการณ์ต่างๆ

นี้คือภาพสุดท้ายของรอชาร์ต และมีสีสันสดใสที่สุด ประกอบด้วย สีฟ้า เทา ชมพู เขียว ส้มและเหลือง มันซับซ้อนมากที่จะประกอบรูปร่าง เข้าด้วยกัน และสิ่งต่างๆมากมายที่มองเห็น ภาพทางเพศที่มีความเป็นไปได้ อวัยวะเพศชายอยู่ส่วนบนตรงกลางภาพ
คำตอบที่พบบ่อย สิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล หรือ การมองผ่านกล้องจุลทรรศน์ นอกจากนี้ยังมีที่พบบ่อยอีกก็คือ แมงมุม หนอนผีเสื้อ และ หัวกระต่าย
คำตอบที่ไม่ดี ภาพเป่าฟองต่างๆ หรือการพ่นควัน สามารถระบุได้ว่าเป็นคนพูดเก่ง

การแปลผล
๑. ตำแหน่ง (Location) พิจารณาว่าผู้ตอบมีความสัมพันธ์กับภาพ ณตำแหน่งใด หรือทั้งภาพ
๒. การพิจารณา (Determinants) พิจารณาว่าผู้ตอบแสดงคุณภาพของการดูภาพระดับใด เช่น สี รูปร่าง การเคลื่อนไหว เป็นต้น
๓. เนื้อหา (Content) พิจารณาว่าผู้ตอบตอบสัมพันธ์กับสาระหรือไม่
๔. ลักษณะสามัญ (Popularity-Originality) พิจารณาว่าผู้ตอบตอบคำตอบแบบคนทั่วๆ ไปหรือไม่
๕. การจัดรูปแบบ (Form Level) พิจารณาว่าผู้ตอบว่าได้แสดงความคิดเห็นหรือการรับรู้อย่างชัดเจนหรือคลุมเครือ

 

แบบทดสอบทีมาติก แอปเปอร์เซปชั่น เทส(Thematic Apperception Test)
แบบทดสอบ TAT มีทั้งหมด ๓๑ ภาพ แบบทดสอบชุดนี้แต่ละภาพจะระบุว่าใช้กับเพศชาย หญิง เด็กชาย เด็กหญิง หรือใช้ได้ทุกเพศ เป็นต้น
        

การทดสอบแนวโน้มการรับรู้เรื่องราว เทคนิคการฉายภาพที่ใช้กันแพร่หลายอีกเทคนิคหนึ่งคือการให้ผู้รับการทดสอบจินตนาการเรื่องราวจากภาพที่เสนอให้ดู ผู้ริเริ่มการทดสอบ เช่นนี้คือ เมอร์เรย์ (Murray, 1943) ผู้เสนอบัญชีความต้องการทางจิต เรียกการทดสอบนี้ว่าการทดสอบแนวโน้มการรับรู้เรื่องราว (Thematic Apperception Test ย่อว่า TAT) TAT ของเมอร์เรย์ประกอบด้วยภาพ 20 ภาพ ตัวอย่างภาพหนึ่งที่ใช้ใน TAT แสดงในรูป 11.2

              

ในการสร้างเรื่องจากภาพ ผู้รับการทดสอบจะต้องตอบคำถาม 4 ข้อ คือ
ก. อะไรกำลังเกิดขึ้น ? บุคคลในภาพคือใคร ?
ข. เรื่องที่เกิดขึ้น มีสาเหตุความเป็นมาอย่างไร ?
ค. บุคคลในภาพกำลังคิดเกี่ยวกับอะไร ? ใครกำลังต้องการอะไร?
ง. สิ่งที่จะเกิดตามมาคืออะไร ? สิ่งที่จะทำคืออะไร ?
ท่านผู้อ่านอาจพินิจภาพในรูป 11.2 แล้วตอบคำถามทั้ง 4 ข้อนี้ ทีละข้อ ภายในเวลาประมาณ 5 นาที
เมอร์เรย์มีความเชื่อว่า การสร้างเรื่องราวจากภาพจะสะท้อนความต้องการต่างๆ ของผู้สร้างเรื่อง ผู้ที่มีความต้องการสำเร็จ ก็มักจะสร้างเรื่องในทำนองตัวละครในเรื่องประสบอุปสรรคต่างๆ และสามารถเอาชนะอุปสรรคเหล่านี้ด้วยตนเอง ผู้ที่มีความต้องการรับการช่วยเหลือก็มักจะสร้างเรื่องในทำนองมีบุคคลอื่นมาช่วยขจัดปัดเป่าปัญหาและอุปสรรคของตัวละครในเรื่อง ฯลฯ แบบทดสอบ TAT ได้มีผู้นำไปใช้วัดความต้องการสำเร็จ (Need for Achievement) ของบุคคลได้ผลเป็นที่น่าพอใจ (Atkinson and Birch, 1978)

การแปลผล
พิจารณาความยาวของเรื่อง การลำดับเหตุการณ์ การเก็บรายละเอียดของเหตุการณ์ การเล่าได้ต่อเนื่อง

อ้างอิง

http://elearning2.utcc.ac.th/officialtcu/econtent/hg020/personality/sec6.swf

http://www.oknation.net/blog/kkandha/2007/11/13/entry-1

https://word-view.officeapps.live.com/wv/mWord.aspx?Fi=SDB7AB9BB11E32F49D!4212&H=emul&C=5_810_BN1-SKY-WAC-WSHI&ui=th-TH&rs=en-US&wdo=2&wde=docx&wdp=3&su=-5211900958733044579&ad=en-US&sc=host%3d&cy=canary&ak=t%3D0%26s%3D0%26v%3D%21AHchyvTbWGluEVM%26aid%3D2b722fdc-0783-4939-ab2f-7b9ad3c821ed%26m%3Dth-th&wdMobileHost=2