Όταν ένας φόρος προκαλεί περισσότερη ζημιά παρά όφελος

Του Γιώργου Καισάριου

Το θέμα της φορολογίας εκτιμώ ότι έχει ξεπεράσει τα όρια της λογικής στη χώρα μας. Για μένα, το αν θα πρέπει να υπάρχει κάποιος φόρος ή όχι είναι συνάρτηση του κέρδους για την κοινωνία και την οικονομία.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ζυγίσουμε το όφελος (αν υπάρχει) σε συνάρτηση με το κόστος για το σύνολο της οικονομίας. Θα πρέπει δηλαδή να γίνει ένα cost benefit analysis.

Αν δεν υπάρχει όφελος, τότε τι νόημα έχει ένας φόρος; Αν το κόστος επιβολής ενός φόρου κοστίζει περισσότερο από τον φόρο που θα εισπράξεις, τι νόημα έχει να τον επιβάλεις;

Για παράδειγμα, ο αυξημένος φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης φέτος απέφερε μείωση φόρων στο κράτος. Είχε κανένα νόημα η αύξηση αυτού του φόρου για κανέναν; Το κράτος εισέπραξε λιγότερα, η ποιότητα του αέρα παντού έπεσε κατακόρυφα και τα νοσοκομεία είχαν αυξημένες περιπτώσεις ανθρώπων με αναπνευστικά προβλήματα, που δεν μπορούμε να μετρήσουμε μεν, αλλά ξέρουμε ότι μας κόστισε δε.

Ας βάλουμε στην άκρη την παράνομη υλοτομία και πολλές άλλες παράνομες δραστηριότητες, που ο κάθε ένας έκανε προκειμένου να ζεσταθεί όπως μπορούσε. Το πιο λυπηρό από όλα είναι ότι είχαμε και αρκετούς θανάτους από την λανθασμένη χρήση ξυλόσομπας κτλ. Κανένας κερδισμένος δεν υπήρχε από την αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανση, κανένας!!

Παρομοίως εκτιμώ ότι και ο φόρος επί των ακινήτων στην Ελλάδα έχει προκαλέσει περισσότερη ζημιά πάρα όφελος για το κράτος, την οικονομία και τους πολίτες.

Το ότι οι τιμές των ακινήτων θα έπεφταν είναι δεδομένο ό,τι και να γινόταν. Το ότι θα είχαμε επιβράδυνση της οικοδομικής δραστηριότητας είναι επίσης σίγουρο. Το ότι θα είχαμε μείωση της απασχόλησης στον κλάδο επίσης. Αλλά οι μειώσεις αυτές θα ήταν περισσότερο στο πλαίσιο μιας φυσιολογικής διάρθρωσης και όχι της κατολίσθησης που έχει γίνει σήμερα.

Το ερώτημα λοιπόν είναι το εξής. Αν δεν είχαμε τον φόρο ακινήτων, πόσο λιγότερη ύφεση θα είχε υποστεί το ΑΕΠ της χώρας; Πόσους λιγότερους ανέργους θα είχαμε, πόσους περισσότερους έμμεσους και άμεσους φόρους θα είχαμε συγκριτικά με τους φόρους που εισπράττονται σήμερα (και συγκριτικά με τον στόχο των 3 δισ. ευρώ που επιδιώκει να εισπράξει το κράτος) και πόσα λιγότερα "χτυπημένα" δάνεια θα είχαν οι τράπεζες (καταναλωτικά και στεγαστικά), σαν αποτέλεσμα αυτών των φόρων, που επίσης καταλήγουν να κοστίζουν σε όλους;

Ειλικρινά εμπεριστατωμένη μελέτη δεν έχω κάνει και ούτε μπορώ να πω ότι έχω δει πουθενά, αλλά αυτό είναι το θέμα. Δεν νομίζω κανένας να έχει κάνει κάποια τέτοια μελέτη και καταλήγουμε να κάνουμε πράγματα, νομίζοντας ότι αυτά που κάνουμε θα ωφελήσουν τον τόπο, αλλά πολλές φόρες (τις περισσότερες θα έλεγα) καταλήγουμε να κάνουμε περισσότερη ζημιά.

Πολύ φοβάμαι ότι πολλοί από αυτούς τους φόρους που επιβαλλόνται στο όνομα της κοινωνικής δικαίωσης, καταλήγουν να ζημιώνουν την ίδια την κοινωνία παρά να της κάνουν καλό. Όσο φόρο και να βάλεις στο πετρέλαιο θέρμανσης, κάποιος που έχει πολλά λεφτά θα μπορεί να τον πληρώσει για να ζεσταθεί.

Ακόμα και αν επιβάλουμε έναν ετήσιο φόρο 5% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων, κάποιος που βγάζει 1 εκατ. ευρώ τον χρόνο και έχει ένα σπίτι 500 τ.μ. μπορεί να πληρώσει 50.000 ευρώ κάθε χρόνο, οι περισσότεροι όμως που έχουν ένα σπίτι 200.000 ευρώ αντικειμενικής αξίας, μπορούν να πληρώσουν αναλογικά 10.000 ευρώ τον χρόνο;

george.kesarios@capital.gr